شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی
معمولاً در روستا‌ها دو گروه اعتبار و ارزشِ اجتماعی بیشتر داشته است. اربابان در حلِ دعاوی و ملاها در آموزشِ سواد و برگذاری مراسمِ و عنعناتِ دینی و فرهنگی. در سالهای اخیر نقشِ گروه دیگری که شاملِ دانش آموختگانِ دانشگاه بود نیز اضافه گردید. از جمله اربابان و شخصیت‌های متنفذ قومی میتوان از راکه ارباب، مهرعلی معروف به مِلّی، علی‌جان مهتر، برات‌علی بیرگید، عبدالله ارباب، پیوند ارباب، غلام‌رضا مهتر، افغان‌علی، حاجی حسین‌بخش بیرگید و حاجی علی‌بابا نام‌برد. اربابان در قریه میسه در حل‌وفصل دعواها، تقسیمات آب و زمین، گرفتن ملا، سرمیر کوه، چوپان و اشتراک در مجالس و قضایای منطقه نقش قابل ملاحظه داشته است.
شخصیت‌های فرهنگی و اجتماعی:
ازجمله‌ی شخصیت‌های اجتماعی و فرهنگی قریه میسه که به نحوی در فعالیت‌های مثبت در قریه سهم داشته، ایده‌های پیشرفت داشته یا توان حمایت اقتصادی از کارهای مثبت و مفید را داشته و دارند قرار ذیل است:
علی‌بابا مرادی: ازجمله شخصیت‌های فرهنگی عصر خود بود چون خودش خواندن و نوشتن را یاد داشت، همیشه تلاش می‌کرد تا به دیگران نیز انتقال دهد. مدام از اندک داشته‌هایش به اطفال می‌بخشید و در بدلش از آنها می‌خواست که قرآن بخواند و یاد بگیرد. علی‌بابا مرادی در اثر مریضی که سالهای زیاد در گیرش بود در سال۱۳۷۶ﻫ. ش/۱۹۹۷م از دنیا رفت و از وی یک پسر و یک دختربه یادگارمانده است.
قادرعلی قاسمی: در سال ۱۳۲۲ﻫ. ش/۱۹۴۳م در قریه میسه تولد گردید و از جمله شخصیت‌های فرهنگی و اجتماعی قریه میسه می‌باشد که از فعالیت‌های او میتوان به پیش‌قدمی وی در ساختن پلِ ربدو، کشیدن سرک از راه آسیاب خانه و تصمیم گیری برای نل‌کشی آب از چشمۀ سوختنک برای قریه در سالهای کم آبی اشاره کرده.
محمدایاز زاهدی (۱۳۳۴ﻫ. ش/۱۹۵۵م – ۱۳۷۰ﻫ. ش/۱۹۹۱م): محمدایاز زاهدی از جمله شخصیت‌های فرهنگی و اجتماعی در قریه بود. نقش وی در کشیدن سرک قریه میسه برای اولین بار در شرایط که هیچ راه مناسب پیاده روی هم قریه نداشت قابل یاد آوری است. علاوه براین، نظر به شرایط اقتصادی زندگی خود در مردم‌داری و همکاری در مسافرت‌های مردم در رفت و برگشت از مسافرت نیز فعالیت داشت. محمدایاز زاهدی همرای خان‌محمد زاهدی در سال ۱۳۷۰ﻫ. ش/۱۹۹۱م در اثر گازگرفتگی چاه از دنیا رفت و از او سه فرزند پسر و یک دختر به‌یادگارمانده است که فرزندانش نیز مانند خودش از شخصیت‌های مثبت درقریه می‌باشد. (به مدخل خان محمد زاهدی مراجعه شود)
علی‌خان صوفی: علی‌خان صوفی فرزند قنبرعلی از جمله شخصیت قابل یاد آوری برای قریه میسه و منطقه چهل‌باغتوی پشی می‌باشد. ایشان که فعلا در پاکستان زندگی می‌کند، سالهای زیادی برای مردم قریه و منطقه خدمت کردند. مشخصاً میتوان به فعالیت وی در سالهای ۱۳۷۵ﻫ. ش/۱۹۹۶م – ۱۳۸۰ﻫ. ش/ ۲۰۰۱م دورۀ اول حکومت طالبان اشاره کرد. چون وی از کوچکی با پشتون‌ها کار کرده بود و با فرهنگ و زبان آنها خو گرفته بود، طوری‌که پشتون‌ها نمی‌توانست تشخیص دهد که ایشان هزاره است یا پشتون. این ناشناختی و نیز حسِ دلسوزی به مردم در مدتِ حاکمیتِ دورانِ اولِ طالبان به مدتِ پنج سال توانست در بخش انتقال پول نقد و اموال مردم از پاکستان به منطقه و قریه خدمت بزرگی انجام دهد. گزارش‌های وجود دارد که او در این مدت نه تنها لباس، ریش، کلاه و زبان خود را با فرهنگ پشتون مطابق ساخته بود، بلکه در بسیاری حالات دشوار مجبور بود تا نماز خود را نیز به شیوۀ آنها یعنی دست‌بسته اداء نماید. خدمات ایشان برای مردم فراموش ناشدنی است.
از اشخاص فرهنگی و اجتماعی دیگر قریه نیز میتوان از مرحوم محمدحسن زوار، مرحوم محمدعیسی مرادی، مرحوم حاجی عوض‌علی هراتی، حاجی قربان‌علی، احمدعلی براتی، حاجی خادم‌حسین، محمدشریف دانش، محمدنبی احسانی، محمد داوود احمدی، عبدالواحد اصغری، عبدالکریم علی‌زاده ، محمدآصف زاهدی، حبیب‌الله مرادی، غلام‌سخی نوری، اکرم براتی، خالقداد میرزایی، معلم عزیز الله نوری، شریف براتی، فرید قاسمی، وغیره نام برد. از شخصیت‌های علمی دیگر نیز میتوان از، قادرعلی حیدری نام برد. (به مدخل جداگانه هادی باهنر، عزت الله ذکی و علی مدد اکبری درین کتاب مراجعه شود)
ملاهای قریه میسه:
ملاها در تاریخ قریه‌ها نظر به درایت خویش نقش قابل ملاحظه داشته و دارند. چون اولین آموزش در قریه‌ها در مساجد برپا می‌شود و ایده‌های ابتدایی در افراد شکل می‌گیرد، مردم قریه باید در انتخاب ملا توجۀ همه‌جانبه داشته باشد. در طول تاریخ ملاهای زیادی از جمله ملافقیر به عنوان اولین ملا و بعد از وی ملاهای دیگری مانند ملاحسین، ملاناصر، اسحاق مدک، ملا علی‌یاور، ملا نورالله افضلی، ملاخالقداد میرزایی، سیدملا حسینی، ملااسحاق فاضلی، ملاناصری آهنگشته، ملاشریفی آهنگشته، و غیره در میسه ملایی کرده است. هرچند ملاها در قریه میسه از تلاش‌های خود برای آموزش و پرورش دریغ نورزیده است، اما توضیحات در مورد فعالیت‌های هر کدام آنها دراینجا گنجایش ندارد. تنها به‌عنوان نمونه به فعالیت‌های سیدملا حسینی اشاره میکنم، چون خودم نیز از جمله شاگردان وی می‌باشم لازم میدانم تا بعضی نکات را که خودم میدانم در مورد ایشان یاد آور شوم. ملا حسینی در سالهای ۱۳۷۸ﻫ. ش/۱۹۹۹م – ۱۳۸۲ﻫ. ش/۲۰۰۳م، در قریه میسه ملا بود، از مشخصات قابل ستایش وی میتوان به آموزش بدون خشونت و به شیوۀ تشویقی وی اشاره کرد.
او در زمانی‌که پول ارزش خاص و دست یافتن به آن مشکل بود به شاگردان لایق خود پول نقد جایزه میداد، شاگردان را با برگزاری امتحان کتبی از یک‌طرف به روش‌های مدرن امتحان آشنا می‌کرد و از طرف دیگر با توزیع جوایز برای شاگردان برتر باعث خلق انگیزه در یادگیری می‌گردید.
از کارهای دیگر وی تشویق و حمایت دختران برای اشتراک در مراسم ختم قرآن بود، هرچند قبل از آن ملا نورالله افضلی نیز شاگردان اناث خود را به رفتن در ختم قرآن تشویق می‌کرد، اما به دلیل کمی دختران قرآن‌خوان این فرهنگ ترویج نیافت. بعدها در دوران سیدملا حسینی این رسم عملی شد. چون قبل از آن مردم در ختم قرآن مجبور بود تا از قریه‌های همجوار قرآن‌خوان دعوت نماید، اما بعد از آن که دختران را در مراسم ختم قرآن سهیم ساختند، اکثراً دو تا سه قرآن در هر برنامه ختم می‌گردید. از یک‌طرف قریه از قرآن خوانان دیگر بی‌نیاز شد و از طرف دیگر یک وسیله تشویقی در یادگیری خصوصاً قرآن‌کریم گردید. که امروز اکثریت زنان و دختران قریه قرآن‌خوان هستند و در مراسم ختم قرآن شرکت می‌نمایند. این رسم بعدها در بعضی قریه‌های دیگر نیز رواج گردید.
او شاگردان را بدون تفکیک جنسیت با نوحه‌خواندن و مقاله خواندن در مراسم خصوصاً مراسم محرم تشویق وحمایت می‌نمود، چنانکه قریه میسه در زمان او برای اولین بار در رقابت نوحه‌خوانی جلوس (دوازدهم محرم) در منطقۀ چهل‌باغتوی پشی توسط جواهیر و عزیزه توانست مقام اول را از آن خود نمایند.
نکته: قابل یاد آوری است که مدخل میسه بیشتر شامل معلومات مربوط خود قریه میسه می‌باشد. قریه ماله نیز بنا به ارتباط نزدیک خونی و ملکی شامل این مدخل گردیده است، اما بنا به مهاجرت اکثریت مردم از منطقه و کشورهای دیگر، نویسنده در مورد شخصیت‌ها و تحصیل کرده‌های قریه ماله بصورت کامل معلومات جمع‌آوری نتوانسته است.بناً در قسمت شخصیت‌های اجتماعی، فرهنگی، علمی و تحصیلات قریه ماله شاید کاستی‌های وجود داشته باشد.
منابع مدخل قریه میسه:
تمام منابع مدخل قریه میسه شفاهی بوده تنها دو منبع کتبی دارد که آن‌هم سنگ قبرها است.
سنگ قبر محمدجمعه قاسمی مصادف با واقعه مهاجرت خانواده جعفر کدلک.
لوح قبر غلام‌رضا مهتر که سال واقعه خودش درج گردیده است.
مراجع دیگر این اطلاعات که به صورت شفاهی روایت شده است، قرار ذیل است:
گل آغی مرادی ۷۸ ساله.
محمدایوب علی‌زاد قادرعلی قاسمی ۸۰ ساله.
حکیمه زاهدی.
شریفه زاهدی.
عوض‌علی مرادی۸۰ ساله.
حکیمه علی‌زاده.
مادرمحمدظاهر حیدری.
محمدزمان مرادی.
مادر محمدجمعه تاش.
علی‌مدد اکبری.
رحمت الله زاهدی.
عزت الله ذکی.
حاجی علی‌بابا ارباب در حدود ۸۰ ساله.
زرافشان مرادی.
مادر ذاکرحسین رضایی.
نویسنده: مرضیه زاهدی.
ویرایش: نادرشاه نظری، 12 جولای 2023
