- راه‌های مواصلاتی چهل باغتوی پشی
تحقیقی در راه‌های اصلی و فرعی
چهل‌باغتوی پشی به طورعموم دارای دو شاهراه بزرگ و ده‌ها راه‌های مواصلاتی کوچک دیگر می‌باشد که قریه‌های داخل چهل باغتوی پشی را به مرکز این منطقه (بازار چکه‌گک) وصل نموده است. این دو شاهراه بزرگ، نقطه‌ی وصل مناطق بیرون مرزی این جغرافیا را به میان آورده است.
در رابطه به راه‌های کوچک و پیاده روها، نیاز به شرح نیست و دراین مقاله تنها بزرگ راه‌های مواصلاتی، پیشینه‌ی آن و پل‌های این منطقه به شکل مختصر به معرفی گرفته شده است.
تاریخچه راه‌های مواصلاتی چهل باغتوی پشی
راه‌های مواصلاتی چهل باغتوی پشی، قبل از اعمار سرک‌ها به صورت پیاده روها وجود داشته است و مردم این منطقه از قریه‌ها و محله‌های کوچک و بزرگ برای رفع مشکلات و نیازمندی‌های زندگی روزمره شان، از قبیل نیاز‌های معیشتی، پوشاکی، صحی وغیره، به شکل پیاده و نیز با استفاده از مرکب و الاغ، در امر حمل و نقل به مراکز صحی، فروشگاه‌ها وغیره رفت و آمد می‌کرده‌اند.
برای اولین‌بار، در زمان جمهوریت داوود خان، راه وسایل نقلیه به سمت منطقۀ چهل باغتوی پشی کشیده شد و این منطقه را به سنگماشه، مرکز ولسوالی جاغوری وصل کرد. قبل از آن، تا ختم دورۀ حکومت ظاهرشاه که سال۱۳۵۲ش/۱۹۷۳م، می‌باشد، مردم چهل باغتوی پشی، کالاهای صادراتی شانرا از قبیل پیداوار زراعتی و محصولات حیوانی و غیره را توسط مرکب به شکل پیاده در بازار انگوری انتقال داده و از آنجا کالاهای وارداتی از قبیل بعضی از مواد خوراکی، پوشاک و در مجموع احتیاج روزمره شانرا به منطقه وارد می‌کرده بودند.
دولت‌ها و حکومت‌هایی که روی کا آمدند، در رابطه با ساخت وساز و بازسازی راه‌های مواصلاتی چهل باغتوی پشی، اقدامات لازم را انجام ندادند و راه‌های مواصلاتی این منطقه؛ در طول زمان توسط مردم این ناحیه به شکل آشار و با کمک مالی تجارها، دکانداران، کسبه کاران و خیرین این منطقه، اعم از ساکنین داخل و خارج از کشور، ساخت و ساز و بازسازی گردیده است.(حسینی ۱۴۰۲ش(
شاهراه شرق و غرب چهل باغتوی پشی
این بزرگ‌راه در واقع راه مواصلاتی درجه یک می‌باشد و چهل باغتوی پشی را با ولسوالی‌ها و مناطق هم جوار شرقی و غربی این منطقه وصل نموده است که از جانب غرب ارتباط میان منطقۀ پشی و الی مرکز ولسوالی مالستان را به وجود آورده و از طرف شرق باعث نقطۀ وصل به مرکز ولسوالی جاغوری (سنگ ماشه) شده است. این مسیر در شاهراه بزرگ کابل- قندهار متصل گردیده و بخشی از شاهراه حلقه‌وی افغانستان محسوب می‌شود که از میدان‌شهر، سیدآباد، غزنی و قلات عبور می‌کند.
نقل و ترانسپورت کالاهای تجارتی مردم چهل باغتوی پشی، از همین راه به سایر نقاط کشور صورت می‌گیرد. کالاهای وارداتی معمولا از ولایات کابل، غزنی و قندهار به مرکز ولسوالی جاغوری وارد شده و از آنجا به این منطقه انتقال می‌یابد و برعکس محصولات یا تولیدات داخلی چهل باغتوی پشی، از همین مسیر به مرکز ولسوالی جاغوری و از آنجا به سمت ولایت‌های چون غزنی، کابل و قندهار و سایر ولایت‌های افغانستان صادر می‌گردد و به همین شکل صادرات و واردات مورد نیاز مردم این منطقه عمدتا از همین مسیر صورت می‌گیرد.
کار نقشه برداری و ساخت این سرک به سمت شرق میان سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ش، مطابق با ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۸م، توسط حکومت داوود خان شروع و به درازای تقریب ۲۵ کلیومتر به پایه اکمال رسید. این جاده از مرکز چهل باغتوی پشی به طرف غرب در زمان حاکمیت نهضت اسلامی در ساحات زیر نفوذ اش، از بازار چهل باغتوی پشی الی ساحۀ قورغو و سرتله، به شکل آشار مردم ساخته شده بود و در زمان حاکمیت و نفوذ آقای خلیلی از قریۀ قاب جوی پشی، این مسیر دوباره مرمت کاری و وسعت داده شده است.
به مرور زمان این بزرگ راه توسط مردم چهل باغتوی پشی به شکل بی‌گاری داوطلبانه، الی کوتل قبرغه و از آن نقطه الی منطقۀ پشی، توسط مردم آن منطقه به قراء و قصبات پشی وصل گردیده است. از مرکز چهل باغتوی پشی الی منطقۀ پشی حدوداً ۱۸ کیلومتر مساحت دارد. (نجفی، حیدری کلان تر ۱۴۰۱ ش(
این شاهراه بزرگ را می‌توان بنام سرک حلقه‌وی بین المنطقوی هم یاد کرد که از منطقۀ چهل باغتوی پشی آغاز شده و باعبور از کوتل و قریۀ جاشه، یک شاخۀ آن به سمت شمال منشعب شده است. به این ترتیب، باگذر از منطقۀ چهل باغتوی اوقی، کوتل شا‌منصور به قراء و قصبات پشی وصل شده و با گذر از کوتل قبرغه، دوباره به چهل باغتوی پشی منتهی می‌گردد.
این بزرگ راه، همانند خط استوا از وسط چهل باغتوی پشی به سمت شرق و غرب امتداد یافته است و می‌توان گفت که این منطقه را تقریبا به دو حصه تقسیم نموده است و این خود باعث گردیده تا به راحتی راه‌های مواصلاتی کوچک و فرعی قریه‌ها و محله‌های کوچک و بزرگ در این شاه راه متصل شود. ازین رو، این بزرگ راه را می‌توان بنام شاهراه شرق و غرب چهل باغتوی پشی یاد کرد.
این بزرگ راه؛ پس از شاه راه شرق و غرب چهل باغتوی پشی، دومین شاه راه بزرگ می‌باشد که از مرکز این منطقه (بازار چکه‌گگ) از مسیر قریه‌های اولاد، آسیاخانه و آهنگشته به سمت جنوب امتداد یافته و قریه‌ها و مناطق هم جوار جنوبی چون لوده، تایلوم، پیتگه، بابه، پاتو، هیچه، ده مرده و الی ولسوالی خاکیران را به چهل باغتوی پشی وصل نموده است.
طرح و نقشه‌برداری این راه از سوی ملاجان‌علی قریۀ ملیکک آهنگشته و هماهنگی با حسین علی احمدی قریۀ آسیاخانه، سال‌ها قبل از ساخت آن صورت گرفته بوده است. ( جوهری، اسدالله، حسینی ۱۴۰۲ش)
کار ساخت این شاه راه، در اواخر سال ۱۳۸۲ش /۲۰۰۳م، با تصمیم و هماهنگی ملا جان علی و به‌شکل رضا کار توسط مردم قریۀ آهنگشته آغاز می‌گردد و متنفذین این قریۀ؛ هر یک محمد عظیم بهرامی، خالق داد حسنی و باقی نیز در هماهنگی آن همکاری کرده بودند.
قسمتی از فاصلۀ این بزرگ راه که از کوتل سنگ بغل قریۀ آهنگشته الی ازجوار خانه حسین علی احمدی آسیاخانه را دربر می‌گیرد، بنا به موجودیت کوه و سنگلاخ‌ها؛ نیاز به دریل و مواد انفجاری (دینامیت) به منظور شکستن و تخریب نمودن سنگ‌ها بوده است که هزینه مالی آن را حسین علی احمدی وعده شده بوده است و بعدا در آغاز کار ساخت و ساز آن، توسط پسرش اسدالله احمدی تمویل می‌شود و متباقی هزینۀ مالی آن توسط ملا جان علی از دکاندارن بازار چهل باغتوی پشی و خیرین منطقه جمع‌آوری شده است. (همان)
قسمت دیگر این راه، بالاتر از خانۀ حسین علی احمدی، تا زیر کوتل که از پشت خانۀ عوض علاقه‌دار موقعیت دارد (کوتل پایین اولاد) با هزینه و کمک مالی اسدالله احمدی ساخته شده است و کار اعمار آن با عبدالطیف پسر آخوند سلیم از قریۀ مدگ قرارداد شده بود. (همان)
کار ساخت این راه؛ از فراز خانۀ عوض علاقه‌دار الی بازار چهل باغتوی پشی، همچنین به‌شکل رضا‌کار توسط مردم قریه‌های آهنکشته و آسیاخانه صورت گرفته است.
این بزرگ راه در سال ۱۳۸۳ش/۲۰۰۴م، با طول ۸ کیلومتر با وسیله‌ی بیل، کلنگ و دریل و انفجار دادن سنگ‌ها رسما به پایه اکمال رسید و مرکز چهل باغتوی پشی را از همین مسیر با کوتا‌ه‌‌ترین فاصله به دو‌رترین نقطۀ غربی این منطقه که در قریۀ آهنکشته در محلۀ بنام (اولبینه ملکک، یا ملیکک دوم) موقعیت دارد، وصل نموده و مرز مشترک میان چهل باغتوی پشی و قریۀ لوده و منطقۀ بابه را به وجود آورده است. امتداد این بزرگ راه، در سال ۱۳۸۴ش /۲۰۰۵م، به سمت قریۀ لوده الی منطقۀ بابه به‌شکل آشار توسط مردم چهل باغتوی پشی و مردم منطقۀ بابه صورت گرفت و منطقۀ بابه و سایر قراء و قصبات و مناطق هم جوار را به چهل باغتوی پشی وصل نموده است.
قبل از اعمار این سرک، راه عبور وسایط حمل و نقل از بازار چهل باغتوی پشی به طرف قریه‌های آسیاخانه، آهنکشته و خارج از جغرافیای چهل باغتوی پشی به طرف جنوب وجود نداشت و راه مواصلاتی به این مسیر به شکل پیاده‌رو واقع شده بود. تنها سرکی که از راه مواصلاتی درجه یک از جلو مسجد مقصود به طرف جنوب شرق منشعب شده و از قریۀ میسه عبور نموده و الی کوتل سنگ بغل قریۀ آهنکشته وصل می‌شد، وجود داشته بود که توسط مردم قریۀ میسه و آهنکشته اعمار گردیده است. ( جوهری، حسینی ۱۴.۲ش)
در سال ۱۳۸۰ش/۲۰۲۱م؛ از کوتل سنگ بغل الی خانه استا اقبال )آغیل ٱلبینه ملیکک) که مرز مشترک میان چهل باغتوی پشی و قریۀ لوده و منطقۀ بابه می‌باشد،متصل گردید. کار ساخت آن با هماهنگی لیاقت علی انصاری و به شکل رضاکارانه توسط مردم قریۀ آهنکشته انجام شده است. (جوهری، حسینی ۱۴۰۲ش(
شاهراه جنوب چهل باغتوی پشی باعث نقطه‌ی اتصال چندین مناطق هم جوار از طرف جنوب به این جغرافیا گردیده است و قریه‌های لوده، تایلوم، پیدگه و مناطق بابه، هیچه، پاتو، ده مرده و الی ولسوالی خاکیران را دربر می‌گیرد. این مسیر، عبور و مرور مردم قریه‌ها و مناطق هم جوار چهل باغتوی پشی را که در شرق و شمال‌شرق و غرب این جغرافیا موقعیت دارد، با مناطق هم جوار جنوبی چهل باغتوی پشی کوتاه ساخته و قریه‌ها و مناطق مجاور اعم از طرف شرق و شمال شرق و غرب و جنوب از مسیر این منطقه با کوتاه ترین فاصله به همدیگر متصل شده است. ازین منظر این بزرگ‌راه از موقعیت جغرافیایی خاصی برخوردار می‌باشد.
بازسازی راه‌های مواصلاتی و احداث پل‌ها
در سال‌های اخیر، بزر‌گ‌راه‌های مواصلاتی با تلاش و همکاری بزرگان و خیرین منطقه؛ دوباره بازسازی شده و همچنین احداث هشت پل در امتداد این شاه راه‌ها در هشت مکان مختلف صورت گرفته است که قرار ذیل اند:
- پل رودخانۀ قلا (قلعه خان)
- پل آب‌رو مقصود
- پل رودخانهٔ جلگه میانه
- پل رودخانه توغلوغ
- پل رودخانۀ ملیک
- پل رودخانهٔ ایرمه
- پل رود خانۀ نوونه
- پل رودخانۀ آهنکشته
بخش اول: بازسازی و مرمت کاری سرک‌ها
سرک‌ها معمولا چه در داخل یا خارج از ساحۀ چهل باغتوی پشی، میان قریه‌ها؛ بر اساس تقسیمات ساحوی به‌شکل داوطلبانه و آشار مرمت کاری می‌گردد. اما، در بعضی موارد، در سال‌های مختلف با تصامیم و هماهنگی بزرگان منطقه نیز راه‌ها بسط و توسعه یافته است.
بازسازی سرک شرق و غرب چهل باغتوی پشی
بازسازی سرک شرق و غرب خارج از ساحۀ چهل باغتوی پشی، در سال ۱۳۹۹ش/ ۲۰۲۰م، در ناحیه کوتل و قول قریۀ جودری و همچنین پلی که در آن جا اعمار گردیده است، صورت گرفته است. اقدام و کار ساخت این جاده توسط مردم مناطق جودری سیازمین، آب روشان و چهل باغتوی اوقی انجام شده است و بخشی از کار آن توسط مردم منطقۀ چهل باغتوی پشی نیز صورت گرفته است (حیدری کلان تر ۱۴۰۲ ش(
قبل از آن نیز این مناطق بازسازی شده بود و پنجاه فیصد ۵۰٪ کار آن توسط مردم منطقۀ چهل باغتوی پشی انجام گردید. مسئولیت هماهنگی مردم جهت اشتراک در کار آن بر عهده خادم زوار و غلام رسول از قریۀ قلدی با سایر نمایندگان هر قریۀ چهل باغتوی پشی بوده است. پنجاه فیصد ۵۰٪ کار دیگر آن توسط مردم مناطق سیازمین، آب روشان و چهل باغتوی اوقی انجام شده بود. (رضایی۱۴۰۱ش(
مرمت کاری و وسعت بخشیدن این سرک، از پشت قلای جاشه الی پیش خانه انور جاشه، در سال۱۳۹۴ش /۲۰۱۵م، به شکل آشار صورت گرفته است و هزینه بیل مکانیکی، توسط محمدعلی حیدری کلان تر بازار و تعدادی از دکاندارن و رانندگان چهل باغتوی پشی پرداخت شده بوده است. هماهنگی آن با هم کاری بزرگان و موی سفیدان چهل باغتوی پشی، هر یک رمضان علی مهتر از قریۀ گندو، محمدعلی حیدری از قریۀ قلدی، باشی اختر محمد از قریۀ تینه تمقول )تمقول پایین) عبدالحسین معروف به چمن ارباب از قریۀ آسیاخانه، علی محمد کلانتر از قریۀ توغلوغ، علی‌بابا ارباب از قریۀ میسه، عبدل از قریۀ چوپ و دو نفر از قریۀ جاشه، هر یک مستری حبیب و غفور، با مردم قریۀ جاشه انجام شده است. طبق معمول، این ساحه همه ساله توسط خود مردم قریۀ جاشه به‌شکل رضاکارانه مرمت کاری می‌گردد. (رضایی، حیدری کلان تر ۱۴۰۱ ش(
بازسازی و وسعت بخشیدن این بزرگ راه در ساحۀ چهل باغتوی پشی، از قریۀ مقصود الی آغاز بازار و شروع مجدد آن از ختم ساحۀ بازار تا به سر ناوه در سال ۱۴۰۱ش/ ۲۰۲۲م، توسط آشار یا نیروی کار مردم چهل باغتوی پشی، روی تقسیمات صورت گرفته است. از جمله ۶۱ گونی گندم از کمک‌های مؤسسات خیریه به افغانستان، سهم چهل باغتوی پشی دریافت شده بود. توزیع آن در میان مردم در بدل یک سیر گندم یک روز کار، به مرمت کاری و عریض نمودن این ساحات با هماهنگی و نظارت محمدعلی حیدری کلانتر بازار آغاز شده و حاجی آصف و مدیر خانو از قریۀ نورگ و خالق داد غریب دوست از قریۀ توغلوغ نیز در هماهنگی آن نقش داشته است. مرمت کاری این مسیر در ادامه توسط مردم چهل باغتوی پشی به طور داوطلبانه و آشار به اتمام می‌رسد. (حیدری کلان تر ۱۴۰۱ش)
در سال۱۴۰۱ش/۲۰۲۲م، کوتل قریۀ روشنگ با اقدام و کمک مالی قنبرعلی از قریۀ مدگ آغاز و با حمایت مالی حنیف رحیمی ساکن استرالیا، حاجی محمدالله سرقول و حاجی علی جمعه از قریۀ مدگ و خیرین دیگر با نظارت لیاقت علی انصاری آهنکشتته و آخوند زمان قلدی، با فاصلۀ ۶۰ متر در قلم سرک دیوار کانکریتی به منظور جلوگیری از لغزش کوه ساخته شده است. (رضایی ۱۴۰۱ش(
این کوتل با فاصلۀ ۷۰ متر و عرض ۵ متر در تابستان سال ۱۴۰۲ش/۲۰۲۳م، با تصمیم و نظارت محمدعلی حیدری کلانتر بازار، سنگ فرش گردیده است. بودجه آن از سوی دکانداران و تعدادی از خیرین خارج نشین چهل باغتوی پشی پرداخت شده است.
این ساحات همیشه در بارش فصل‌های زمستان و بهار به دلائل صعب‌العبور بودن و موجودیت گِل و لای، عبور و مرور را به روی عابران به مشکل مواجه می‌ساخت که توسط باشی قادربخش از قریۀ روشنگ، در گذشته‌ها همه ساله بعد از ختم بارندگی‌های فصل زمستان و بهار با بیل و کلنگ به صورت رضاکارانه ترمیم و مرمت کاری می‌شد. (حیدری کلان تر ۱۴۰۲ش(
این بزرگ‌راه، در قول و قریۀ غذبه به امتداد پل، در سال ۱۴۰۱ش /۲۰۲۲م، با تمویل مالی مؤسسه پاملرنه سنگ فرش شده است و در قول سای در سال ۱۳۸۵ ش / ۲۰۰۸م، با کمک مالی حکیم نورگ مرمت کاری گردیده است.
این بزرگ راه در ساحات قول نورگ، مقصود و شیله مدگ در سال ۱۳۸۹ ش / ۲۰۰۹م، با اقدام و تمویل مالی روزی خان مدگ مرمت کاری گردیده است. جوی‌چه‌ها، از بازار چکه‌گک الی کتل روشنگ یا جاشه توسط باشی اختر محمد رحیمی ساخته شده است. (رضایی ۱۴۰۱ ش(
مرمت کاری سرک جنوب چهل باغتوی پشی
این راه از نقطۀ مبدأ سرک بازار به طرف جنوب، به فاصلۀ ۲۰ متر و عرض ۶ متر سنگ فرش گردیده است. تصمیم و اقدام آن از سوی محمدعلی حیدری کلانتر بازار صورت گرفته و هزینۀ مالی آن توسط شخص خودش و تعدادی از خیرین چهل باغتوی پشی پرداخت شده بود. کار ساخت آن در سال ۱۳۹۹ش/۲۰۱۲م، با پیمان کاری عبدالاحد و عبدالحکیم از قریۀ قلدی به پایان رسید. (حیدری کلان تر۱۴۰۲ ش(
این راه در سال ۱۳۹۹ش/۲۰۲۰م، در ساحۀ قول اولاد با اقدام و هماهنگی جمعه خان حسنی و رؤف از قریۀ پیتو آهنکشته، به طول ۳۵ متر و عرض ۴ متر سنگ فرش گردیده است. هزینۀ مالی آن توسط خیرین منطقه تمویل شده است. سرک فوق در پایین خانۀ ملا ابراهیم آهنکشته، در سال ۱۳۹۹ش /۲۰۲۰م، توسط مردم قریۀ آهنکشته به شکل آشار با فاصله ۴۵ متر و عرض ۴ متر سنگ فرش گردیده است و هزینۀ مواد به کار رفته از قبیل شکستن سنگ و خریداری سمنت از سوی محمدجاوید جوهری پرداخته شده که از آن ساحه بالاتر الی کوتل سنگ بغل با فاصه ۶۳ متر و عرض ۴ متر با تمویل مالی مؤسسه پاملرنه سنگ فرش گردیده است.
ادامۀ این مسیر به سمت قریۀ آسیاخانه الی رود خانه قریۀ اولاد، مرمت کاری این سرک همچنین با تمویل مالی همین مؤسسه صورت گرفته است. (جوهری۱۴۰۱ش(
این مسیر در قسمت گولایی کوتل قول اولاد و گولایی که پایین‌تر از خانه اسدالله احمدی قرار دارد، توسط علی‌محمد بابایی از قریه گیرو نورگ، در سال ۱۴۰۲ش/۲۰۲۳م ترمیم و پهن گردیده است. (همان)
این پل معروف به پل قلا، بالای رود خانه‌ی در قریۀ جاشه قرار دارد و با مساحت ۵ ̷ ۴ سانتی متر و عرض ۳ متر و ارتفاع ۲ متر احداث گردیده است. طرح و اقدام ساخت این پل از سوی حاجی محمد الله از قریۀ سرقول، علی مدد ارباب از قریۀ گندو، سلمان یاری و خلیفه اسحاق از قریۀ مدگ، چمن رحیمی از قریۀ آسیاخانه و با هم کاری خداداد رحیمی از قریۀ آسیاخانه، علی جمعه مظفری ازمدگ و حسین حیدری از قریهٔ سرقول آغاز به‌کار کرده و در سال ۱۳۸۶ش/۲۰۰۷م، ساخت این پل تکمیل و به بهره برداری سپرده می‌شود.
هزینه آن از سوی خیرین مردم چهل باغتوی پشی و شخص حاجی محمدالله تمویل گردیده است. نوع مواد آن، از سیخ آهن و سمنت و سنگ کار گرفته شده است. (حیدری کلان تر، رضایی ۱۴۰۱ ش. رحمی زاده، حاجی‌محمد‌الله ۱۴۰۲ش(
این پل بر روی آب‌روی قریۀ مقصود با طول ۸ متر و عرض ۵ متر و ارتفاع ۲۵ ̷ ۴ سانتی متر، در سال 1394 ش/2015م، احداث گردیده است. هزینه این پل یک میلیون ۱,۲۰۰،۰۰۰ افغانی به پایه اکمال رسیده و مورد بهره برداری قرار می‌گیرد. طرح و اقدام ساخت این پل توسط رمضان علی مهتر و هماهنگی با علی مدد ارباب از قریۀ گندو و با همکاری متنفذین منطقه هر یک، نوروزعلی بابایی و کاکی رضایی از قریه نورگ و آقای غلام محمد آخوندی از قریه گردو و ملا اسحاق افضلی ملای مسجد مقصود در آن زمان، صورت می‌گیرد.
هزینه مالی آن از سوی خیرین چهل باغتوی پشی مقیم خارج از کشور، دکانداران از مردم چهل باغتو پشی که در شهر لشکرگاه مرکز ولایت هلمند سکونت دارند، تمویل گردیده است. پیمان کاران این پل هریک،علی مدد از قریۀ مقصود، آخوند دیدار از قریۀ سیازمین، مردان علی از قریۀ میانه و علی مدد مهتر از قریۀ مقصود بوده است. نوع مواد آن، از سیخ آهن و سمنت و سنگ کار گرفته شده است. (رضایی ۱۴۰۱ش، آخوند دیدار، رحیمی زاده. ۱۴۰2ش(
این پل بر روی جلگه قریۀ میانه واقع شده است و ارتفاع آن به ۸ متر می‌رسد و ۱۲متر طول و ۷ متر عرض دارد. تصمیم و اقدام ساخت آن از سوی باشی اخترمحمد رحیمی و حاجی عبدول یا عبدالخالق جعفری از قریۀ میانه در سال۱۳۹۱ش / ۲۰۱۲م، آغاز و در سال ۱۳۹۲ش /۲۰۱۳م، با پیمان کاری مردان علی و حسن علی کار ساخت آن به پایه اکمال می‌رسد. بودجۀ آن به مبلغ سه میلیون پنج صد هزار۳,۵۰۰,۰۰۰ افغانی، توسط موسسه «همبستگی ملی» و مردم چهل باغتوی پشی پرداخت شده است. نوع مواد آن، از سیخ آهن و سمنت و سنگ کار گرفته شده است. (جعفری ۱۴۰۱ ش. حیدری کلان تر ۱۴۰۲ش(
این پل با ارتفاع ۵ ̷ ۴ سانتی متر، بروی جلگه قریۀ توغلوغ قرار دارد و طول و عرض آن به ۱۰ متر و ۵ متر می‌رسد. تصمیم و اقدام ساخت آن توسط حاجی حسن از قریۀ توغلوغ و با هم کاری گشتی امینی از قریۀ گزکی و آقای محمدی ملای مسجد آن قریه و محمدعلی از قریۀ توغلوغ و همچنین مردم قریه‌های توغلوغ، چهارشنبی و گزکی آغاز و کار ساخت آن در سال ۱۳۹۰ش /2011م، با پیمان کاری نوری قریۀ چوپ و برادران شیر از قریۀ میانه، به پایه اکمال رسیده و به بهره برداری سپرده می‌شود. مبلغ سه میلیون ۳,۰۰۰,۰۰۰ کلدار پاکستانی برای ساخت این پل به مصرف می‌رسد و این مبلغ از سوی دکانداران از مردم چهل باغتوی پشی که در شهر لشکرگاه مرکز ولایت هلمند سکونت دارند و همچنین مردم و خیرین چهل باغتوی پشی تمویل شده بوده است.
نوع موادی که درین پل به کار گرفته شده است، سیخ آهن، سنگ و سمنت می‌باشد. )حیدری کلان تر ۱۴۰۲ ش(
این پل با ارتفاع ۲ متر بر روی رودخانۀ کوچک در قریۀ چهارشنبی در سال ۱۳۹۵ش/۲۰۱۶م، احداث گردیده و دارای ۳ متر طول و ۵ ̷ ۴ سانتی متر عرض می‌باشد. بودجۀ آن حدود دو صدو سی هزار ۲۳۰,۰۰۰ افغانی از سوی خانواده حسنیان ساکن در نیوزلند و مجمع فعالان چهل باغتوی پشی تمویل گردیده که با پیمان کاری خلا نوری و علی بابا از قریۀ چوپ به پایۀ اکمال می‌رسد.
نوع مواد آن، از سیخ آهن و سمنت و سنگ کار گرفته شده است. (حیدری کلانتر ۱۴۰۲ش(
این پل در آغیل ایرمه میان دو قریهٔ چهارشنبه و گزکی با ارتفاع ۵/۵متر و طول و عرض ۵ متر در مسیر راه مواصلاتی اصلی واقع شده است که عبور و مرور عابرین را ازاین مسیر به طرف منطقه پشی و الی ولایت ارزگان سهل ساخته است.
برای احداث این پل، فامیل محمد‌شاه باقری هریک کریم بخش و رضا‌بخش و همچنین علی‌شاه و شریف‌سلطو و حسین بیو، قسمت‌های از زمین هایش را وقف نموده اند. افتتاح کار ساخت این پل به‌تاریخ ۲۰ سرطان سال ۱۴۰۲ش با حضور و اشتراک بزرگان چهل‌باغتوی پشی صورت گرفته است.هزینه مالی این پل نزدیک به مبلغ یک‌ونیم میلیون افغانی ۱,۵۰۰,۰۰۰ توسط مجمع فعالان چهل‌باغتوی پشی و کمک خانواده شریف حسنیان تمویل گردیده است. ) حیدری، کلانتر ۱۴۰۲ش
پل رودخانۀ نوونه
پل نوونه، بر روی رودخانۀ کوچک که در ساحۀ به نام نوونه از مربوطات قریۀ گزکی می‌باشد واقع شده است و این پل به‌نام احمد‌علی کربلایی مسمی گردیده است. دهن آب‌رو این پل پنج متر، طول آن 17 متر، عرض سه متر و ارتفاع آن نیز سه متر می‌باشد. این پل به تصمیم و تمویل مالی دو تن از خیرین هریک، اسدالله قاسمی و حبیب الله قاسمی هردو برادر به مبلغ پنج صدهزا ۰۰۰ , 5۰۰ افغانی ساخته شده است.
قرارداد کار ساخت این پل در ۵ جدی ۱۴۰۱ ش / ۲۶ نوامبر ۲۰۲۲م، با پیمان کاری محمدضیأ ابراهیم بسته شده بوده است و کار آن در بهار سال ۱۴۰۲ش / ۲۰۲۳م، آغاز و در همین سال به پایۀ اکمال می‌رسد. )حیدری کلان تر۱۴۰۲ ش(
این پل بر روی رودخانه‌ای بزرگی در محلۀ سنگ بغل قریۀ آهنگشته با ارتفاع ۷ متر و طول ۱۲ متر و عرض ۵ متر احداث گردیده است و طرح ساخت آن از سوی مردم قریۀ آهنکشته صورت گرفته است.
سروی و کار نقشه برداری این پل در خزان سال ۱۴۰۱ش/۲۰۲۲م، توسط خالق نجیر از قریۀ کته سنگ خرکوش انجام شده است.
هماهنگی و نظارت پروژه ازسوی چند تن از متنفذین و نماینده‌های این قریه هر یک، ضیأ جوهری، خالق داد حسنی، جمعه خان حسنی، لیاقت انصاری، طاووس حاتمی، تاج محمد حیدری، یونس قانونی، محمدعظیم بهرامی، ملا محمدابراهیم، غفور میرزایی و حیات الله صورت گرفته است.
کار ساخت این پل به شکل تخنیکی و معیاری زیر نظر آقای خالق نجیر و با پیمان کاری سه نفر از اهالی این قریۀ هریک، حسین علی، عصمت شریفی و محمد علی در بهار سال ۱۴۰۲ ش /۲۰۲۳م، آغاز و در خزان همین سال به پایه اکمال می‌رسد.
بودجه این پل نزدیک به پنج میلیون ۵,۰۰۰,۰۰۰ افغانی برآورد شده بود که از سوی خیرین مردم چهل باغتوی پشی اعم ساکن در داخل و خارج از کشور و مجمع فعالان چهل باغتوی پشی، تمویل گردیده و به مصرف می‌رسد.
طرح ساخت این پل در زمان جمهوریت نیز از سوی متنفذین قریۀ آهنکشته با هم کاری نوروزعلی کریمی از قریۀ جاکه پشی وکیل اسبق شورای ولایتی غزنی، به حکومت آن زمان داده شده بوده است و در سال ۱۳۸۷ش / ۲۰۲۴م، با همکاری آقای کریمی، هیئتی از سوی حکومت اعزام شده و ساحه را بررسی می‌کند ولی پس از سروی به دلیل عدم توجه حکومت آن وقت، بودجۀ آن به تصویب نرسیده و پروژه عملی نمی گردد. (جوهری ۱۴۰۱ش(
این پل در محلۀ سنگ بغل قریۀ آهنکشته از بالای رودخانه‌ی گذر کرده که آب آن از کوه‌ها و چشمه‌ها و کاریزهای نقاط مختلف قریه‌های چهل باغتو پشی سرچشمه گرفته و از مسیر قریه‌های چون مارسنگ، سیخینه و خرتیزک می‌گذرد و به دریای سنگماشه ملحق می‌شود.
نجفی، رشید) ۱۴۰۱ش) رحمت الله احمدی، (۱۲ جدی ۱۴۰۱ش)
حیدری، محمدعلی کلان تر (۱۴۰۱ ش)، عزت‌الله احمدی، (۲4 جدی ۱۴۰۱ش)
جعفری، حاجی عبدالخالق (۱۴۰۱ ش)، اسدالله احمدی، ( ۱۹ جدی۱۴۰۱ش)
رضایی، عزت الله. (۱۴۰۱ ش)، عزت الله احمدی (۱۶ دلو ۱۴۰۱)
جوهری، معلم محمد ضیأ (۱۴۰۱ ش) ، عزت الله احمدی (۴ حوت ۱۴۰۱ش)
آخوند دیدار (۱۴۰۲ش(، محمدعلی حیدری کلان تر (5 حمل1402ش)
رحیمی زاده، عارف ( ۱۴۰۲ ش)، عزت الله احمدی (1 حمل ۱۴۰۲ش)
حسینی، نوروز (۱۴۰۲ش)، عزت الله احمدی( ۹ حمل ۱۴۰۲ش)
از یادداشت حاجی‌محمد‌الله سرقول
نویسنده: عزت الله احمدی
اصلاح و ویرایش: نادرشاه نظری، 7 آپریل 2023
