فعال اقتصادی و فرهنگی
نیک محمد نیک‌بین، فرزند عوض‌علی علاقه‌دار، در سال 1356ش، مطابق با 1978میلادی، در قریه آسیاب‌خانه چهل باغتوی پشی (از توابع ولسوالی جاغوری) چشم به‌جهان گشود. سواد مقدماتی را نزد ملای محل در قریه نورگ آموخت و اولین سفرش را در سن ۸ سالگی جهت ادامه تحصیل در کویته پاکستان آغاز کرد. وی آموزش‌های دوران متوسطه و لیسه را در شهر کویته ادامه داد، اما به‌زودی وارد فعالیت‌های تجارتی شد. ایشان همزمان با ادامه تحصیل، سفرش را در روسیه آغاز کرد و در شهر مسکو اسکان‌گزین شد. وی در سال 1995م، یک سال به دکانداری ادامه داد تا اینکه درسال 1996م، وارد کار تجارت شد.
نیک محمد نیک‌بین، اولين سفر تجارتی در چین را در 1997میلادی با همکاری یک تاجر مشهور، بنام آقای «حکیم یعقوبی» آغاز کرد. وی پس از یک سال که مصادف با بحران مالی روسیه در 1998بود، به‌دلیل سقوط روبل روسيه، متحمل شکست مالی گردید و مجبور شد در بازار شهر مسکو، به خرید و فروش اجناس چينی بپردازد.
نیک محمد تا سال 2006م، تلاش کرد شکست مالی را پشت سر بگذارد و سرانجام در سال 2007 میلادی، کارِ حمل و نقل بین المللی در آسیای میانه و کشور چين را شروع کرد. ترانسپورت کالا در كشورهاي چين، روسيه، قزاقستان، قيرغيزستان، ازبكستان، تركمنستان، تاجيكستان و افغانستان، توسط شرکتBeijing Dongwei hongda International Express co; Ltd حمل و نقل می‌گردید، در تمام کشورهای فوق الذکر، نمایندگی‌های رسمی دارد.
شرکت تجارتی دیگر که مخصوص واردات و صادرات است، درشهر تاشکند ازبکستان موقعیت دارد. این شرکت بنام «Novin star» است و مربوط به آقای نیک بین و شرکای او می‌باشد. این شرکت فعالیت واردات و صادرات کالا را درکشورهای آسیای میانه،روسيه، چين و ایران انجام می‌دهد.
شرکت تجاری دیگر نیز مربوط به آقای نیک‌بین است که در ناحیه خود مختار هنگ کنک فعالیت دارد. از اینکه هنگ کنک به عنوان یکی از مراکز مالي بین‌المللی با مالیات پائین در سطح جهان شناخته شده است، این شرکت بیشتر برای معاملات بانکی و قراردادهای تجاري بین‌المللی میان همان چند شرکت دیگر که متعلق به آقای نیک بین و همکارانش در کشورهای دیگر فعالیت دارد، به‌حیث پل ارتباطی فعالیت می‌کند. نیک بین مالک یک شرکت تاکسی رانی در شهر مسکو نیز می‌باشد.
شرکای آقای نیک بین در شرکت حمل و نقل بين المللي، یک نفر از چين و دیگری از ازبکستان می‌باشد. جمعاً سه نفر سهام دار شرکت مذکور هستند. این شرکت حمل و نقل، دارای هفتاد و پنج نفر کارمند می‌باشد و به میزانی که عواید شرکت بالا برود، این مجموعه (۷۵نفر) از جمله مستفید شوندگان مفاد آن محسوب می‌شوند.
فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی
نیک محمد نیک بین، برعلاوه فعالیت‌های اقتصادی، در بخش اجتماعی و فرهنگی نیز دست آوردهای قابل ملاحظه‌ای داشته است. کمک و دست گیری از قشر محروم و مستحق جامعه و همچنان حمایت از معارف و دانش جویان، بخشی از حمایت‌های مالی ایشان محسوب می‌شود. از جمله یک باب حویلی شخصی در ناحیه خوشحال خان کابل که دارای شش اتاق نشیمن، حمام، آشپزخانه، تشناب و دیگر امکانات مجهز بود، در اختیار دانشجویان چهل باغتوی پشی قرار گرفت. محصلینی که توان پرداخت کرایه اتاق و خوابگاه شانرا نداشتند، از سالهای 2013 تا 2020 ازین مکان به‌عنوان خوابگاه استفاده می‌کردند.
وی همچنان از مریضان عاجلی که توان پرداخت هزینه‌های صحی را ندارند مدام کمک می‌کند و به مهاجرینی که بنا به‌دلایلی آواره می‌شدند نیز پیوسته دستگیری و مساعدت می‌نماید که نگارنده شاهد آن بوده است.
آقای نیک بین در بخش حمایت از معارف و کورس‌های تقویتی شاگردان نیز فعال بوده و در سال 2016 به گردانندگان مکاتب چهل باغتوی پشی پیشنهاد داد که در صورت تغییرآوردن در سیستم آموزشی معارف چهل‌باغتوی پشی، او حاضر است درین بخش هزینه کند تا سطح کیفیت تدریس شاگردان ارتقا بیابد. ایشان در گروپ «مجمع فعالان چهل‌باغتوی پشی» که جمعی از اساتید و کلیه مسئولین و مدیر مکتب حضور داشتند، بارها این پیشنهاد را مطرح کرد. یکی از تقاضانامه ایشان را می‌خوانیم:
«با سلام خدمت دوستان و اقوام محترم چهل باغتوی پشی، موضوع نامه، «اصلاح سیستم آموزشی مکاتب چهل باغتوی پشی!»
دوستان عزيز، اين نامه تنها يك تقاضای متعارف و معمولي نيست، بلكه حاوي پيشنهادي است كه اجرايي كردن آن مستلزم به كارگيري تمام توان فكري و مالي همه ماست. چنانکه در جریان هستید، سطح تحصیلی شاگردان مکتب چهل باغتوی پشی، همه ساله نسبت به سالهای گذشته کاهش می‌یابد و طبق گزارش‌های نتیجه کانکور امسال، نمرات شاگردان تنزل یافته و تعدادی نیز ناکام مانده و از روند ادامه تحصیل خارج شده‌اند. البته علل و عوامل مختلفی ممکن است در امر کاهش نمرات شاگردان و تقلیل‌یابی سطح تحصیلی دخیل باشد، اما یقیناً عامل اساسی آن، عدم کیفیت تدریس توسط اساتید محترم مکاتب چهل باغتوی پشی می‌باشد. زیرا در قدم اول معلمین مسلکی به حد کافی به منطقه حضور ندارند و ثانیاً عده‌ای ازین اساتید محترم، به‌دلیل اینکه معلمین مسلکی نیستند، از توان فن و مهارت تدریس معیاری برخور دار نمی‌باشند.
با وجودی‌که برخی ازین معلمین و آموزگاران، در یک شرایط نامساعد و حساس مسئولیت تدریس محصلین را بدوش گرفته و زحمات زیادی متقبل شده‌اند، اما از آنجائی‌که گذر زمان و امکاناتِ نیاز مندی‌ها ایجاب می‌نماید، معارف و شاگردان خودشان را متناسب با شرایط موجود باید عیار نماید. بناً لازم است تا یک فکر بنیادی و اساسی، پیرامون ارتقای سطح محصلین و هم چنان اساتید معارف سنجیده شود.
تا زمانیکه ما عامل اساسی این مشکل را پیدا و حلاجی نتوانیم، بدیهی است که رنگ و لعاب دادن سطح و نمای مکاتب به هیچ وجه کارساز و تعین کننده نمی باشد. وقتی خانه از پای بست ویران باشد، جوهر و پالش دادن و نقش و نگار کردن ایوان خانه، موجب استحکام و آبادی خانه نمی‌شود. بنا اینجانب نیک محمد نیک بین، پیشنهاد مشخصی در باب یک تغییر اساسی و بنیادی برای مکاتب مورد نظر دارم. من معتقدم که باید جای معلمین و اساتید غیر مسلکی را به معلمین مسلکی داد.
محصلین، جوانان و دوستان فعال علمی و فرهنگی، درآنجا تب و تلاش کنند تا تعدادی از آموزگاران مسلکی را جاگزین معلمین غیر مسلکی کنند. در شرایط فعلی، ما معلمان مسلکی در داخل چهل باغتوی، خوشبختانه زیاد داریم. اکنون این رسالت بدوش ما و و وظایف تدریس بدوش مدرسین حرفه‌ای هستند که زمینه پذیرش آنان را در ادارات تعلیمی فراهم کنیم.
البته از مربیان غیر حرفه‌ای که تا کنون زحمات و مشکلات زیادی را در امر تدریس شاگردان متقبل شده‌اند، باید تقدیر و تشکری شود. اینجانب به پاس زحمات این سروران گرامی که بصورت طولانی خدمت نموده و اگر جاي شان را بصورت داوطلبانه براي معلمين مسلكي واگذار نمایند، به هر كدام شان مبلغ ٢٥٠٠٠ افغاني بعنوان پاداش پايان‌ِخدمت پرداخت خواهم کرد.
اینجانب از محصلین، قشر جوان جامعه و دوستان فعال علمی و فرهنگی که در داخل منطقه تشریف دارند خواهش‌مندم که تلاش نموده تا عليه فورمول غلط و اشتباه سنتی كه تا هنوز براي انتخاب معلم به‌كار گرفته شده است مبارزه كنند. یعنی تاکنون انتخاب معلم بر اساس معیار انتصاب مصلحتی بوده و بر بنیاد تعلقات متوازن خانواری، توپه‌بندی و تساوی سهمه‌بندی قبیلوی شکل گرفته است. این نوع نصب و عزل کردن‌ها ممکن است در جهان تقسیم چوکی و سمت آنهم در افغانستان منطقی به‌نظر برسد، اما در جهان علمی و آنهم در زمینه تدریس نسل نو، بسیار مضحک و غیر عادلانه می‌باشد. بیائیم جای این سنتِ دیرینه را به سنت مدرن و مترقی بدل کنیم.
البته دوستان خارج نشین نیز تا کنون علیه این سنت دیرینه یا سکوت کرده‌اند و یا به‌نوعی تسامح و مماشات نموده تا حدی در معاملات داخل منطقه همنوایی نشان داده‌اند. اکنون که خوشبختانه روند کمک‌ها در داخل به سمت نسبتاً سازمانده و دوامدار به پیش می‌رود، اصلاح و بازسازی روند سیسم تدریس سنتی و کلاسیک نیز در دستور بحث گذاشته شود.
مادامی‌که توجه دوستان خارج نشین به مسایل مربوط معطوف گردد، طبعاً که در زمینه معاش معلمین و باقی نیازمندی‌های مالی معارف توجه جدی خواهند کرد.
با وجودی‌که مکاتب مورد نظر، تحت پوشش امکانات وزارت معارف قرار دارد، اما در صورت اجرای طرح موجود، اینجانب همراه با جمعی از دوستان خارج نشین در زمینه کمک مالی سهم جدی خواهیم گرفت. امیدوارم دوستان عزیز داخل و خارج، پیرامون طرح موجود به دقت فکر کرده و پیرامون تحقق آن تلاش و اقدام نمایند.
با احترام نیک محمد نیک بین، 14 آپريل 2016»
(ارسال نامه به دانشنامه چهل باغتوی پشی، توسط نیک محمد نیک‌بین، 14 جولای 2023)
آقای نیک‌بین به‌دلیل شغل سیاری‌اش، خانه‌های متعددی در کشورهای دور دست و شهرهای متفاوت دارد. در انگلستان شهر يورك، در روسيه شهر مسكو، در ازبكستان شهر تاشكند، در چين شهر پكن، در اسپانيا شهر آليكانتی و در پاکستان شهر کویته می‌باشد.
نیک بین دو پسر بنام‌های نوید و امید دارد. نوید جان ۱۹ساله است و تحصیلاتش را در دانشگاه «Northumbria University» در انگلستان آغاز کرده است. اميد جان 16 سال دارد و محصل صنف یازدهم مکتب در شهر یورک بریتانیا است.
منبع: نیک‌بین
نویسنده: عنایت الله رفعت.
ویرایش و اضافات: نادرشاه نظری، 22 جولای 2023
