فاضلی اسحاق‌علی (1319)
عالم دین و فعال اجتماعی
اسحاق‌علی فاضلی فرزند غلام حسن ولد کرم علی، در ماه ثور 1319ش، برابر با ماه اپریل سال 1940میلادی، در قریۀ گزکی چهل باغتوی پشی، چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی خود را نزد مرحوم ملاحسین فرزند محمدجمعه آغاز کرده و باکسب علم در محضر علمایی چون:ملاعسکرعلی از قریه قرۀ انگوری، ملاسیدحسین، شیخ محمدانور شریفی، شیخ محمدامان فصیحی، شیخ محمدحسن فیاض، شیخ علی‌جان عرفانی و شیخ حسین‌علی فقیهی موفق به پیمودن مراحل ابتدایی شد. حاجی اسحاق‌علی فاضلی، بعد از سپری کردن مراحل عالی علوم در نزد استادان مختلف، خدمت عسکری خود را از سال 1342 تا 1344هـ.ش، در منطقۀ «اسپین بولدک» ولایت قندهار به‌عنوان«کاتب تولی» سپری کرد و بعد از ترخیص به منظور خدمت به وطن، در طول سالهای متمادی، به وظایف زیر پرداخته است:
1- از سال 1344 تا 1353، به‌عنوان ملاامام در منطقۀ چهل باغتوی اوقی، ایفای وظیفه نموده و شاگردان زیادی چون: شیخ خادم‌علی عالمی، ملاحسین حلیمی از قریۀ تلخک، شیخ عبدالکریم فهیمی، شیخ عبدالحکیم ذکی و غیره را به جامعۀ علمی و روحانیت تقدیم نموده است.
2- از سال 1353 تا 1360، به‌عنوان ملاامام قریۀ میانۀ چهل‌باغتوی پشی، ایفای وظیفه نموده است. انجام وظیفۀ او در این قریه، مصادف با زمانی است که شاگردان مکتب دولتی، به‌دلیل نداشتن ساختمان درسی، در مسجد قریۀ میانه درس میخواندند واین وضعیت باعث اختلال در برنامه‌ها و وظایف او می‌شد. به همین دلیل او به حکومت آن زمان عارض شد و این شکایت منجر به بنای ساختمان درسی برای مکتب دولتی گردید. او، علاوه بر توجه به امور دینی و اجتماعی مردم قریهٔ میانه، موفق به غرس چندین نهال و ایجاد یک محیط سبز برای مسجد شد که هنوز هم پا برجا می باشد.
علاوه بر این، از میان شاگردان او در این قریه، عبدالله سعادت و قنبرعلی سعیدی نام‌هایی هستند که از آموزش‌ها و راهنمایی‌های ایشان بهره‌مند شده‌اند.
3- از سال 1360 تا 1368، به عنوان ملاامام در زادگاه خود، قریهٔ گزکی، ایفای وظیفه نمود. از بزرگترین دستاوردهای او در این قریه میتوان، تهدابگذاری و اتمام بنای مسجد عمومی گزکی، ساختن محیط سبز، غرس چندین اصله نهال مثمر، تدبیر اخذ یک شبانه آب با هماهنگی شورای مردمی برای آبیاری زمین‌های زراعتی و درختان مسجد، و همچنین تربیت شاگردانی چون عبدالله افتخاری، شریف محقق، مبارک ولد اقبال‌علی، ملا عیسی‌خان و ابراهیم حلیمی اشاره کرد.
4- از سال های 1369 تا 1400،هجری شمسی، به‌عنوان ملاامام در مناطق مختلف از جمله: آبروشان، تُغلوغ، آهنکشته، میسه، قلدی و مقصود نیز ایفای وظیفه نموده است و در تمامی این مناطق، در کنار امور درس و رسیدگی به مسایل دینی و اجتماعی مردم، موفق به نوسازی و ترمیم مساجد، غرس نهالهای مثمر، ایجاد محیط سبز و تشویق مردم گردیده است.
علاوه بر امور رسمی، ایشان نقش مهمی در انجام فعالیت‌های فرهنگی و تاریخی دارد. از جمله کارهای مهم او میتوان از شجره‌‌نویسی و نسب‌نگاری چهل‌باغتوی پشی نام گرفت که روش جمع‌آوری آن، مبتنی بر مصاحبه، شنیدن روایات و فیش‌برداری از زبان متنفذین و موسفیدان با تجربۀ چهل باغتوی پشی بوده است. در کار تکمیل‌سازی آن، از صحبت‌ها و روایات متنفذینی چون: غلام نبی ارباب آهنکشته، خدابخش مهتر جلغۀ میانه، علی‌جمعه قریه‌دار قلدی، غلام رضا اوقی نورگ، پیوند ارباب ماله، ملایعقوب مدگ، علی‌مراد اختیار گزکی، ملاصادق چوب، محمدعیسی ایرمه، باقرتاتی گزکی در داخل چهل باغتو و از ساحۀ پشی، ملاغلام حیدر ولد ملا ظفرعلی جاکه برادر اسلم قریه‌دار، لعل محمد مهتر علیاد پشی، کار گرفته است.
حاجی اسحاق‌علی فاضلی و همسر مرحومش، در سال 1394 هـ.ش، موفق به انجام زیارت بیت الله شریف گردیدند. سپس، در سال 1396 هجری شمسی، زیارت کربلا و نجف را نیز به پایان رساندند. هم‌اکنون، ایشان در قید حیات به سر می‌برند وساکن شهر کابل می باشند.
نویسنده: نورالله افضلی
ویرایش: سارا سلطانی17 جنوری 2024
