از لبنیات خانگی
قروت محصول شیر و ماست است که از تفاله دوغ گرفته می‌شود. خانم‌های چهل‌باغتوی‌پشی، دوغ را داخل کیسه پارچه‌ی انداخته و مدت‌ها می‌گذارند که آب آن کاملاً از آن جدا شده از لایه‌های پارچه بیرون بریزد. بعد پس‌مانده و رسوب آنرا ارچی یا چکه می‌نامند که در داخل خلته باقی می‌ماند.
ارچی را از کیسه بیرون آورده رویش مقدار نمک پاشیده و مالش میدهند که نمک مخلوط شود و سپس آنرا زوله (گِرد و بیضوی‌شکل) می‌کند. پس از آن زوله‌های خردشده را روی پارچه زیر تابش مستقیم نور آفتاب قرار میدهند تا کاملاً خشک شده و به قروت تبدیل شود.
قروت از قدیم یکی از محصولات خشک لبنی در چهل‌باغتوی بوده است که خارج از منطقه صادر می‌شد. پینگی‌فروشان (دست‌فروشان سیار) یا دکانداران قروت را از زنان روستا جمع‌آوری کرده در بدل آن پول یا لوازم مورد نیاز شانرا می‌پرداختند. چنانکه قروت سالانه مهمترین درآمد هر خانواده بوده که در کابل و از آنجا در خارج صاد می‌شد.
قروت کلمه ترکی است که از دیر زمانیست در افغانستان کاربرد پیدا کرده است. ضرب‌المثلی داریم که گفته می‌شود، «خور قروت آب گرم است.» یعنی آدم‌هایی که سخت و سفت و انعطاف‌ناپذیر باشند، باید با زور و فشار، رام و مجاب شوند. همچنان «قروت‌بوی» نوعی طعنه نیشدار هزارهای کویته علیه هزارهای افغانستان است که آنان را «اوغیستانی‌های قروت‌بوی» گفته دشنام میدهند.
نویسنده: احمد مطهری
ویرایش و اضافات: نارشاه نظری، 17 می2023
