فعال نظامی
غلام حیدر شفایی، معروف به قوماندان غلام حیدر، در سال 1328 در قریه نورگ، از توابع چهل باغتوی پشی به دنیا آمد. پس از مرحله کودکی، مدتی را به مکتب خانگی می‌رود، اما ادامه نمی‌دهد. وی در سن 22 سالگی به مکلفیت دوره عسکری احضار شده از تولی قعطه 242 پراشوت ترخیص می‌گیرد. چون پدر غلام حیدر از جمله زمین‌دار‌های منطقه بود، وی به امور کارهای زمینداری مشغول می‌شود. غلام حیدر در زمان کودتای حزب دموکراتیک خلق افغانستان، در جنگ مقاومت سنگماشه شرکت می‌کند و پس از آن در زمان شورای اتفاق انقلاب اسلامی، از جانب مردم به‌عنوان نماینده نظامی چهل باغتوی پشی در مرکز جاغوری، سنگماشه معرفی می‌شود. وی به مهارت‌های جنگی و سلاح‌های متنوع آشنا می‌شود.
چون برادر قوماندان غلام حیدر، حاجی محسن مرگ مشکوک می‌کند، غلام حیدر مدتی را در ایران رفته پی‌گیر موضوع می‌شود و پس از آن در جاغوری آمده در سنگر مقاومت علیه شوروی‌ها در قالب حزب اسلامی افغانستان می‌رزمد.
غلام حیدر در زمانی که ابراهیم پاتو ولسوال جاغوری شد، مسئولیت قوماندان امنیه جاغوری را به عهده داشت. قوماندان غلام حیدر همچنان در جنگ‌های قرباغ، مقر، گیلان، جنده، شاجوی، ارزگان، دایه و مناطق مرکزی هزارجات به‌حیث فرمانده علیه شوروی‌ها جنگید. وی چندین بار قوماندان نظامی ولسوالی مالستان، ارزگان، دایه و جاغوری نیز بود.
قوماندان غلام حیدر درطول سال‌های جنگ همراه قوماندان پیروز و قوماندان چمران، حافظ مرزهای ارزگان، دایه، خاک افغان (خاکیران) و دیگر نوار مرزی هزارجات بودند و بارها تهاجم دشمنان هزاره را سرکوب کردند. قوماندان اکنون در سن 75 سالگی و ایام تقاعد بسر می‌برند، اما مردم از او به‌عنوان یک شخص مجرب در امور حل و فصل دعواها و نزاع‌های میان افراد استفاده می‌کند.
منابع: چشم دید‌های نگارنده و مصاحبه زکی شفایی با قوماندان غلام حیدر.
تنظیم و ترتیب داده‌ها: نادرشاه نظری، 15 جولای 2023
