از غذاهای دیرینه و سنتی
حلوا گرچه در دیگر مناطق نوعی از شیرینی‌ها محسوب می‌شود، اما در چهل‌باغتوی پشی، یک غذای مکمل است. حلوا خوراک مشهور در سطح کشور و در مناطق هزارجات می‌باشد. این غذا در چهل‌باغتوی‌پشی سابقه بسیار طولانی دارد.
شیوه پختن این غذا، در چهل‌باغتوی‌پشی، دو نوع مروج بوده است. حلوای سمنک و حلواي سوجی. حلوای سمنک، همراه سمنک تهیه می‌شود و زیادتر در چهل‌باغتوی‌پشی رواج دارد. اغلب آن را برای نذر‌ها، عید و برات و خصوصا برای نذر بی‌بی در چهارشنبه‌سوری می‌پزند. بعضی‌ها برای حل مشکلات شان؛ نذر چهارشنبه‌سوری به‌گردن می‌گیرند و سال یک بار در آخر چهارشنبه‌سوری، حلوای نذری پخته می‌کنند و از اهالی آغیل و قریه‌‌ها برای خوردن نذر دعوت می‌کنند.
نوع حلواي سوجي چندان عموميت ندارد و زیاد استفاده نمی‌شود. مواد قابل استفاده برای تهيه حلوای سمنک، روغن، آرد، سمنک، شکر یا قند سیاه است. البته برخی از زنان در پختن حلوا فقط از سمنک استفاده می‌کنند و بوره (شکر) و قند سیاه را در حلوای شان به‌کار نمی‌برند.
طعم و کیفیت پختن حلوای هر خانم در محل فرق می‌کند. مثلاً اگر حلوای یک خانم را به‌خانه همسایه برده شود، مهمانان محل می‌فهمند که این حلوا دست‌پخت فلان خانم است. ازین خاطر مزه و خوش‌طعمی آن بستگی به میزان کاری دارد که خانم‌ها روی حلوا انجام می‌دهند.
روش پختن حلوا، آرد را با روغن محلول کرده مدتی به‌هم می‌زنند تا حل شود. بعد دیگ بزرگی را سرِ شعله خفیف آتش قرار می‌دهند و مدام و پیوسته آنرا با چمچه چوبی یا آلمینیومی، به‌هم می‌زنند تا پخته شود. مدتی که دیگ بر روی حرارت قرار دارد، سه تا چهار ساعت است، ولی خانم‌هایی که در شهرها زندگی می‌کنند و حلوا را به روش محلی می‌پزند، هشت تا ده ساعت وقت می‌خواهد تا حلوا پخته شود.
مدت نگهداری حلوا بدون اینکه در یخچال و فضای سرد قرار بدهد، حدود معینی ندارد و گفته می‌شود که حلوا قابل خراب شدن نیست. در موارد دیده شده که حلوا پس از شش ماه هم خراب نشده است.
حلوای سوجی نیز از آرد استفاده می‌شود و ساعت‌ها چمچه زده می‌شود تا پخته شود.
نویسنده: احمد مطهری
ویرایش و اضافات: نادرشاه نظری، 14 می2023
