محمد موسی خان (1332ش)
آموزگار، فعال فرهنگی و سیاسی
محمد موسی معروف به انجنیر موسی خان، فرزند ملاحیدرعلی درسال 1332ش، در قریه زنگی چهل باغتوی پشی، چشم به جهان گشود. تحصیلات دوره ابتدایی خویش را در ولسوالی مالستان به اتمام رسانده و دوره متوسطه و لیسه را در ولسوالی جاغوری آموزش دید. موسی خان در سال 1355ش، در امتحان کانکور موفق شد و در سال 1356 وارد دانشگاه پلی تخنیک کابل، در رشته انجنیری ساختمانی گردید. وی تا سال 1358ش، مشغول تحصیل بود که در سنبله 1358، توسط حکومت وقت دستگیر و به زندان پل چرخی انداخته شد. ایشان در برج دلو سال 1359ش، از زندان آزاد گردید و در سال 1361ش،عازم ایران شد. بعد از سفر سه ساله خویش دوباره به وطن برگشت و در سال 1365به عمر 33 سالگی ازدواج کرد.
انجنیر موسی خان در سال 1367ش، در بازار چهل باغتوی پشی دواخانه ایجاد کرد و به خدمات صحی مردم پرداخت. وی در نبود امکانات و داکتر متخصص درمنطقه، با ادویه‌هایی که در دست داشت، در رفع کمک‌های اولیه صحی برای مردم تلاش می‌کرد. ایشان درسال 1369، با روی‌کار آمدن مکتب به‌عنوان سرمعلم تعین شد و درسال 1370، به‌حیث سرپرست عمومی مکتب انتخاب گردید .
انجنیر محمد موسی در 1371ش، همراه تعدادی از معلمین مکتب چهل باغتوی پشی، بطور رضاکارانه و بدون معاش در تدریس شاگردان ادامه داد. درهمین سال هئیت کمیته سویدن برای افغانستان را با بسیار زحمات وارد منطقه ساخت که در سال 1372، مکتب رسماً تحت پوشش و اکمال کمیته سویدن قرار گرفت .انجنیر موسی ازین فرصت پیش آمده استفاده کرده مکتب دخترانه را نیز تأسیس نمود. چون جامعه تا حدی مخالف مکتب دختران بود، ابتدا با 12 تن از دختران خودی آغاز کرد و پس از مدتی، کلاس دختران نیز در حد متعارف رسید.
انجنیر موسی خان از سال 1371ش، تا 1381، به‌حیث سرپرست مکتب و از سال سال 1381ش، الی سال1387ش، به‌عنوان مدیر رسمی ایفای وظیفه نموده است. وی همچنان درسال 1382، نماینده مردم در لویه جرگه انتخاب گردید.
انجیر موسی خان در سال ۱۳۹۳در هرات ساکن شد. وی ضمن انجام وظیفه رسمی در ریاست ترانسپورت ولایت هرات، از جمله بزرگان و متنفذین مردم در هرات بود. ایشان در قسمت هماهنگی مردم چهل باغتوی پشی با سایر مردم جاغوری و غزنی، نقش ارزنده‌ای انجام داد. انجنیر موسی خان موفق به تشکیل شورای عمومی مردم غزنی در هرات شد که سرانجام در اواخر سال ۱۳۹۷، در هرات وفات کرد. از انجنیر موسی خان دو پسر و سه دختر به‌یادگار مانده است.
منابع: معلم عبدالخالق علی‌زاده و شریف حسنی.
نویسنده: عنایت رفعت
ویرایش: نادرشاه نظری، 12 جولای 2023
