استاد دانشگاه، خبرنگار و فعال فرهنگی
یزدان‌بخش حاتمی فرزند قادرعلی، در 21 جدی سال 1359ش، برابر به 11 اکتبر سال 1981 در قریه آهنکشته- چهل باغتویپشی واقع در ولسوالی جاغوری ولایت غزنی چشم به جهان هستی گشود. پدرکلان وی غلام‌نبی ارباب (معروف به هیتلرِ جاغوری) اسم نواسه‌اش را به افتخار میریزدان‌بخش بهسودی، رهبر مقاومت هزاره‌ها گذاشت. میر یزدان‌بخش بهسودی، رهبر شورشیان هزاره در قرن نوزدهم، علیه دوست محمد خان جنگید، اما دوست محمدخان از در مصالحه وارد شده سرانجام میریزدان‌بخش بهسودی را در یک دام گیر انداخته کشتند.
یزدان‌بخش آموزش ابتدائی را در نزد ملای مسجد قریه، معروف به شیخ سلمان‌رحیمی تٌغلوغ آغازکرد. کتاب قاعده بغدادی الی صرف‌هوا را نزد ملاهای قریه خواند. در سال 1371 شامل صنف سوم، مکتب شهید سخیداد، در بازار چهل‌باغتوی‌پشی، به مدیریت محمد ابراهیم خانو و سرمعلم انجنیر موسی‌خان فیاضی گردید. حاتمی در سال 1377 از مکتب متوسطه چهل‌باغتوی‌پشی فارغ گریدد. به سبب وضعیت نامناسب اقتصادی، در سال 1378 از ادامه تحصیل بازماند و سالِ بعد به صنف دهم، لیسه شهید عبدالغفور سلطانی، در مرکز ولسوالی جاغوری، راه یافت. در سال 1381 خورشیدی از لیسه عبدالغغور سلطانی فارغ‌التحصیل گرید.
او با سپری‌کردن امتحان کانکور و کسب 279نمره، در سال 1382 در رشته خبرنگاری دانشکده ژورنالیزم دانشگاه کابل پذیرفته شد. در سال 1385 خورشیدی، در سمستر هشتم تحصیلی به مریضی صعب‌العلاج امعاء دچار شد.
حاتمی بعد فراغت از دانشگاه و دریافت کار در موسسات و نهاد‌های ملی و بین‌المللی، نقش برجسته و مؤثر در تغییر وضعیت اقتصادی و معیشتی خانواده خود بازی نمود. وی در سال 1387 با بهبود وضعیت صحی، برای ادامه تحصیل به دانشگاه برگشت و با تکمیل این دوره، به درجه سوم از دیپارتمنت مطبوعات دانشکده ژورنالیزم دانشکاه کابل، سند تحصیلی دریافت نمود. او در سال 1397/ 2018م برای ادامه تحصیل در دور ماستری در دانشکده علوم سیاسی/ روابط بین الملل، دانشگاه ابن‌سینا ثبت‌نام نمود. در سال 1398/ 2019 به کسب درجه دوم و معدل % 95.93 از مقطع ماستری این دانشگاه موفقانه، سند ماستری دریافت کرد.
او بعد فراغت از رشته روزنامه نگاری مدتِ با خبرنگار معروف بریتانیوی بنام سارا داویسون همکار بود. در سالهای 2008 و 2009م به مدت دوسال به عنوان مدیرمسؤول رادیوجاغوری، فعالیت می‌کرد. در سال 2010 با سپری‌کردن امتحان ورودی به عنوان مدیر نشراتی رادیو تلویزیون معارف پذیرفته شد. از ماه مارس 2011 الی ژانویه 2017 با موئسسه بین المللی استت کنسلتینگ (STATT Conculting) در پروژه دولت استرالیا (مبارزه با مهاجرت غیرقانوین به استرالیا) که توسط دولت استرالیا حمایت مالی می‌شد، به عنوان مشاور مطبوعاتی و اجتماعی در ولایت بامیان و ولسوالی جاغوری فعالیت می‌کرد.
حاتمی در سال 2020 در دانشگاه ابن‌سینا و ابوریحان البیرونی، در دیپارتمنت علوم سیاسی رشته روابط بین‌الملل، به عنوان استاد پذیرفته شد. با سقوط نظام جمهوریت و تصاحب قدرت توسط گروه طالبان، وی شغل استادی را ترک و با فامیل خویش به کشور پاکستان مهاجرت کرد.
او از دوران مکتب به نویسندگی علاقمند بود. انتخاب رشته روزنامه‌نگاری ریشه در همین علاقمندی دارد. با بنگاهای خبری مانند روزنامه هشت صبح، هفته نامه جاده ابریشم، هفته نامه راه مدنیت، رادیو بامیان و رادیو پیوند همکاری قلمی داشته است. از سال 2018 به این طرف در راستای دفاع از حقوق بشر، حمایت از حقوق زنان و دسترسی زنان و دختران به آموزش و حمایت از اقلیت‌های قومی با هفته‌نامه روزنه صلح همکاری داشته است. دهها عنوان مقاله، گزارش و مصاحبه از ایشان در سایت‌ها خبری و نشریه‌های چاپی به زبان انگلیسی و فارسی به نشر رسیده است. نگاه زاویه دار ایران به صلح افغانستان؛ سیاست راهبردی روسیه در قبال افغاسنتان: جنگ با داعش و هم‌آغوشی با طالب؛ صلح افغانستان در گیرو منافع راهبردی پاکستان و صلح عادلانه یا مثنوی هفتاد من، از جمله مقالاتی بوده که به قلم وی نگاشته شده است. در کنار فعالیت رسانه‌ای، از ایشان دو اثر چاپ ناشده تحت عنوان ” نامه‌های من و همسرم” و “بررسی سیاست خارجی آمریکا در افغانستان” نگاشته است که تاکنون اقبال چاپ نیافته است.
حاتمی در سال1382 همراه با جمع از دانشجویان چهل‌باغتوی‌پشی مقیم کابل، انجمن فرهنگی اجتماعی چهل‌باغتوی‌پشی را تأسیس و راجستر نمودند. کتاب‌خانه پیام واقع در بازار چهل‌باغتوی‌پشی، محصول تلاش او و جمعی از دانشجویان منطقه می‌باشد. در سال 1387 از طرف دانشجویان جاغوری به عنوان نماینده در شورای مردم جاغوری درکابل انتخاب گردید. ایشان در سالهای 1399 و 1400 مسئولیت مالی اتحادیه قومای چهل‌باغتوی‌پشی مقیم کابل را به عهده داشت.
حاتمی در بهار سال 1387خورشیدی، درخواست رسمی تأسیس مکتب ابتدائیه پیام را با تکمیل فرایند اداری و بروکراسی آن، شامل لیست نیازمندی، ریاست پلان وزارت معارف نمود. این مکتب با سعی و تلاش او و حمایت مردمی در سال 1388 تأسیس و به‌صورت رسمی به فعالیت آغاز کرد. درسال 1395 خورشیدی مسؤلیت هماهنگی مالی، تدارکاتی و سرپرستی تعمیر مکتب ابتدائیه پیام را بدوش داشت.
یزدان حاتمی در سال 1388 با دخترِ بنام بختاور خاوری، دانش‌آموخته رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرات، ازدواج کرد. ثمره این وصلت سه پسر به نام‌های هوشنگ حاتمی، افشین حاتمی و شهرام حاتمی می‌باشد.
منابع: یزدان حاتمی
تدوین و ویرایش: نادر نظری، 14 آپریل 2023
