قریه‌ای در چهل باغتوی پشی
قریه نورگ در سمت شمال چهل باغتوی پشی واقع شده و با مرکز بازار حدود یک کیلومتر فاصله دارد. قسمت‌هایی از آغیل قولسای، با بازار متصل است، اما دورترین نقطه قریه نورگ که آغیل زنگی هم از مربوطات این قریه می‌باشد، یک و نیم کیلومتر با مرکز مسافه دارد.
نورگ و زنگی دارای یک ملابستی است. اهالی نورگ از دودمان دولت پلاد و زنگی از تبار ملیک بیگ می‌باشد. عالم سه پسر داشته است. غلام علی (پدرکلان مقصود) دولت پلاد (پدرکلان نورگ) و ملیک بیگ (پدرکلان زنگی) بوده‌اند.
وجه تسمیه نورگ، به دری مشخص است. رگِ جدید. اما در اصطلاح محلی، اغلب در بخش زراعت و کاریزکندن استفاده می‌شود. در گذشته علایم آب را در بیرون زمین تشخیص می‌دادند و با استفاده از علامت‌های ظاهری در بیرون زمین، آنرا دنبال کرده و می‌گفتند، رگِ آب آنجا رفته و در همان نقطه چاه حفر می‌کردند و کاریز را مطابق به مسافه چاه‌ها می‌کندند. با توجه به تعریف ظواهر معنایی، احتمال دارد نورگ نام کاریز این قریه باشد که در ابتدا از قرار تشخیص آن نورگ، یا رگِ جدید مسمی شده باشد.
آثار باستانی این قریه عبارت است از تپه شاه مردان، (رجوع شود به مدخل تپه شاه مردان درین کتاب) ایرمه خودآتش (مراجعه شود به مدخل ایرمه خودآتش درین کتاب) و تپه خاشه‌جای کاکی.
چهره‌های اجتماعی و تاثیرگذار
از شخصیت‌های برجسته این قریه می‌توان از علی جمعه ولد قربان‌علی، (قهرمان نظامی جنگ سقاوی و جنگ جنگلی) پیوند علی، نجف علی، خلیفه قمبر، شاه حسین اوقی، شفا بیو، غلام رضا اوقی، سرورعلی، نادرعلی، خدانظر، غلام رضا اوقی، محمد موسی، رمضان قریدار، محمدالله اوقی، حاجی محسن، قوماندان غلام حیدر و حاجی نوروزعلی نام برد.
فعالان اقتصادی و اشخاص خییر این قریه، حاجی جان‌علی، قدم‌علی، محمد ابراهیم، حاجی خان‌محمد، حاجی طاووس، محمدخان بابایی، حنیف کارگر، حاجی لعل محمد، عبدالخالق، امیرمحمد بابایی، اخترمحمد بابایی، حاجی نجار و غیره هستند. (فعالان اقتصادی اهالی نورگ مقیم هلمند را در مدخل، ساکنان چهل باغتوی پشی، مقیم هلمند درین کتاب بخوانید)
دونفر از خییرین قریه نورگ؛ حیدرعلی فرزند باباعلی و همسر وی حکیمه فرزند غلام‌حسن سیاه‌زمین هستند که هزینه سفر حج شانرا برای ساخت «مکتب پیام آهنکشته» وقف کرده و از نسل جدید دل‌جویی نمودند.
همچنان شخصیت‌های شاخص آغیل زنگی که متعلق به این قریه است را می‌توان از ملا حیدرعلی زنگی، یعقوب علی زنگی، شیخ فیاضی زنگی، خلیفه صفدر، انجنیرموسی خان، سلمان‌علی زنگی، خلیفه قنبر، عبدالله جان زنگی، حسین زوار، حسین بخش زنگی، معلم غلام حسن، معلم چمن علی، معلم ناظر، محمد انور صفدری نام برد.
زنان برجسته نورگ
از زنان مشهور نورگ می‌توان از رحم بی‌بی، مادر غلام شاه بیو یاد کرد که هم در حوزه دوبیتی‌های فولکلوریک و مخته‌خوانی همراه نور بی‌بی مادر عباس مشهور بوده‌اند و هم در زمان خودش در بخش ولادت نوزادان به زنان کمک می‌کرده و شکسته‌بند ماهر بوده‌اند. همینطور مادر حاجی اقبال نیز در بخش بیماری‌های حیوانات و کودکان آگاهی داشته و به مردم درین عرصه یاری می‌رسانده است.
خانم دیگری بنام مادر ناصر (مادرکلان احمد مطهری) نیز در قسمت بیماری‌های کودکان مثل گوش‌دردی، بغل‌وازی، سینه‌بغل اطفال و غیره به بیماران یاری می‌رسانده است. مادر ظاهر، زن حاجی جان علی نیز در قسمت شکسته‌بندی استخوان، طبیب بوده که خارج از چهل باغتوی پشی نیز نزد او برای درمان می‌آمده‌اند.
از زنان فعال و تحصیل کرده معاصر می‌توان از مه‌لقا رحیمی، عاطفه مطهری، حبیبه اکبری، گلاب نجفی، صدیقه شفایی، زهرا شفایی، نجیبه رضایی، رحیمه قادرعلی، شکیلا جان آغا، رحیمه غلام‌علی، گلثوم محمدی و مه‌لقاِ سخیداد نام برد.
قریه نورگ دارای یک آغیل بزرگ مثل زنگی و چهار آغیل کوچک مثل سرقول، گیرو، پیتو، قولسای و آغیل خلیفه‌خیل است. حاجی محمدالله سرقول از فعالان خییر اجتماعی و غلام‌علی سرقول، فعال اقتصادی محسوب می‌شوند. در نورگ 32 خانه زندگی می‌کنند که ازین جمع چهار خانه همسایه هستند. کل دود (زوج) در نورگ و زنگی 59 متاهل هستند که از جمله‌ی اینها، سه خانه مقیم سنگماشه می‌باشد.
قریه نورگ و زنگی دارای یک مسجد است که در جوارِ تپه «شاه مردو» (شاهِ مردان) موقعیت دارد. برای معلومات بیشتر ازین دو آثار باستانی و قلعه‌های تاریخی، به دو تپه شاه مردو و «ایرمه خودآتش»، درین کتاب مراجعه شود.
نورگ در وسط دیگر قریه‌ها و آغیل‌ها افتاده و بغیر از تپه خاشه‌جای کاکی، با کوه‌ها و تپه‌های دیگر وصل نیست. اهالی این قریه از مراتع و علف‌چر‌های تپه‌های پشته زنگی استفاده می‌کند و این کوه‌ها میان زنگی و نورگ مشترک است.
گرچه این مراتع برای خوراکه مواشی در گذشته کفایت نمی‌کرد، ولی برخی از خانواری‌ها از کوه‌های گرویی دیگر مناطق، مثل کوه قبرغه و کوه خار به‌عنوان بیده جای و علف‌چر استفاده می‌کردند.
منابع: داده‌های تاریخی، از یادداشت‌های محمد جمعه نورگ. معلومات منطقه از شریف عالمی، امیرمحمد بابایی، حنیف کارگر، بانو ظفر ابراهیمی، زهرا شفایی و رشید نجفی.
نویسنده: نادرشاه نظری، 2 جولای 2023
